قلمرو دین

مؤلف:  استاد علیرضا اعرافی

محقق: سید رضا روحانی راد

ناظر: صمد سعیدی

میزان پیشرفت: 100%

معرفی کوتاه

بحث قلمرو دین یکی از مباحث مهم در حوزه فلسفه دین است.

مفاد بحث این است که آیا دین کامل و خاتم دارای جامعیت مطلقه است؟ یا پاسخگوی بخشی از نیازهاست؟

 نوشتار حاضر در چهار بخش (کلیات، دیدگاه‌ها و ادله به‌طورکلی در ساحت قلمرو دین، دیدگاه‌ها و ادله در ساحت فقه به‌طور خاص، مروری اجمالی بر گزاره‌های دینی در حوزه‌های مختلف) تنظیم یافته است.

معرفی مفصل

یکی از  مباحث مهم در حوزه فلسفه دین که پایه و اساس بسیاری از مسائل فکری و فقهی است بحث قلمرو دین است. این بحث گرچه در دنیای اسلام و مسیحیت سابقه ای دیرینه دارد لکن امروزه، گسترش علوم و توسعه پیشرفتهای بشری در عرصه های گوناگون  زمینه را برای  تأملات بیشتر این بحث فراهم آورده است.

در این بحث سخن از این است که دین در چه زمینه هایی حرف برای گفتن دارد و پاسخگوی کدام دسته از نیازهای بشر است؟ آیا دین کامل و خاتم در همه زمینه ها دارای معارف و احکام  بوده و پاسخگوی همه نیازهای بشر در ادوار مختلف است و به اصطلاح از جامعیت مطلقه برخوردار است؟ یا اینکه دین در بخشهای خاصی وارد شده است و پاسخگوی بخشی از نیازهاست. نوشتار حاضر در چهار بخش تنظیم یافته است؛ در اول کلیات بحث نظیر مفهوم شناسی، پیشینه شناسی و ضرورت مسأله مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش دوم دیدگاهها و ادله بطور کلی در ساحت قلمرو دین مورد کاوش واقع شده است. در بخش سوم دیدگاهها و ادله در ساحت فقه بطور خاص مورد مداقه قرار گرفته است. در بخش چهارم نیز مروری اجمالی بر گزاره‌های دینی در حوزه های مختلف خواهیم داشت.

حاصل تحقیق اینکه دین در گزاره‌های توصیفی با قطع نظر از اموری که در سعادت انسان مؤثر است به لحاظ منابع و دلالات نهان و آشکار جامعیت مطلقه داشته و به لحاظ منابع موجود و دلالات ظاهری، معتدل است.

اما با توجه به اموری که در سعادت انسان مؤثر است و به لحاظ منابع و دلالات نهان و آشکار، جامعیت داشته و به لحاظ منابع موجود و دلالات ظاهری حداکثری است. در گزاره‌های تجویزی از منظر حکم واقعی بر اساس منابع و ادله نهان و آشکار جامعیت مطلقه و از منظر حکم واقعی و ظاهری بر اساس منابع و ادله موجود و آشکار در محدوده افعال اختیاری، به لحاظ داوری حکمی نه واقعیت خارجی و نیز احتساب اباحه به‌عنوان حکم شرعی جامعیت مطلقه دارد.

این کتاب توسط استاد علیرضا اعرافی نظریه‌پردازی و ارزیابی و توسط سید رضا روحانی راد تحقیق و نگارش یافت که در مرحله ارزیابی نهایی است.