حكم اكتساب فضائل و اجتناب از رذائل

مؤلف:  استاد علیرضا اعرافی

محقق: جواد غلامرضايي

ناظر: سید نقی موسوی

میزان پیشرفت: 80%

معرفی کوتاه

از جمله مباحث مطرح در فقه اخلاق آن است که به دست آوردن فضائل و اجتناب از رذائل در اعمال جوارحي و جوانحي چه حكمي دارد؟ ما با قاعده كلي روبرو هستيم كه در موارد اخلاقي، اصل اولي براي اكتساب يا اجتناب يا تشديد يا تضعيف چيست؟ پروژه حاضر در دو فصل با بررسی ادله این مقوله، سعی در جمع بندی و استخراج حکم اسلام در این زمینه دارد.

معرفی مفصل

مقدمه                                      

در بحث فقه اخلاق بعد از مقدمات و كليات مربوط به فقه اخلاق به يك نكته اصلي و مهم توجه مي‌شود كه به دست آوردن فضائل و اجتناب از رذائل در اعمال جوارحي و همچنين اعمال جوانحي چه حكمي دارد، مثلا در بررسي موضوعات اخلاقي مانند اجتناب از حسد و يا حسن ظن به خداوند متعال، ما با قاعده كلي روبرو هستيم كه در اين موارد اخلاقي، اصل اولي براي اكتساب يا اجتناب يا تشديد يا تضعيف چيست؟ و فقه و شرع مقدس در قبال اصل كلي اين صفات و رفتارها چه حكمي را در پيش روي مكلفين قرار داده است؟

بیان روند بحث

اين پروژه در دو فصل  تبيين گرديده است: فصل اول مربوط به كليات بحث شامل «مفهوم شناسي فضيلت و رذيلت، صفت و خلق»، «ملاک فضیلت و رذیلت چیست؟»، «آيا صفات اخلاقي قابل تغيير است؟» «پيشينه بحث حكم اكتساب فضائل و اجتناب رذائل»، «متعلق وجوب و حرمت چيست؟» اين فصل در تلاش براي تبيين اهميت و جايگاه بدست آوردن حكم اكتساب فضائل و اجتناب رذائل است.

در فصل دوم به بررسي ادله‌اي كه به حكم اكتساب فضائل و اجتناب از رذائل دلالت دارد مي‌پردازد. ابتدا به بررسي ادله عقلي و سپس به آيات و روايات مي‌پردازد.

جمع بندی و نتیجه بحث

بعد از بررسي هاي ادله سه گانه براي بدست آوردن نتيجه  حكم  اين پروژه  به حكم اصلي و اولي  استحباب  اكتساب فضائل و اجتناب از رذائل رسيده است اما اين حكم اولي است و در بررسي صفات و رفتارهاي اخلاقي يعني در موارد خاص احكام مختلف به دست مي‌آيد.